(Kaart van Deventer uit 1962)

De ‘landhonger’ van de stad Deventer blijft bestaan. In 1960 kreeg een nieuwe grenswijziging met Diepenveen haar beslag en dat gaf ruimte om te beginnen met de bouw van de Deltawijk en de wijken Keizerslanden, Borgele en Platvoet.

Begin jaren zeventig scheelt het niet veel, of de gemeente Diepenveen wordt al ingelijfd door Deventer. Maar met felle protesten tot in Den Haag toe kon dit toen op het nippertje worden voorkomen na afwijzing van het grenswijzigingsplan door de Eerste Kamer. De hele gemeente Diepenveen viert feest onder aanvoering van burgemeester Crommelin: ‘Laat de kikkers niet verstommen’ is de leuze. Wel wordt het dorp Colmschate en het gebied eromheen ‘opgeofferd’ voor de stadsuitbreiding van Deventer.

De stad heeft echter de grond hard nodig voor uitbreiding. In 1998 wordt er wel besloten tot herindeling en gaat de gemeente Diepenveen samen met de gemeente Deventer.

(Luchtfoto, start bouw Borgele anno 1968)

Het bouwen van blokken met meerdere woonlagen boven elkaar was in Deventer in de jaren 60 een nieuw verschijnsel en de realisatie ervan verliep niet zonder slag of stoot. In de gemeenteraad werd er uitvoerig over gedebatteerd. Toch verschenen vanaf 1950 de eerste zogenoemde portiekflats aan de Ceintuurbaan, heel bescheiden bestaande uit slechts drie woonlagen. Spoedig daarna vond dit navolging op andere plekken. Daarbij beperkte men zich steeds tot maximaal vier woonlagen. Er was pas sprake van échte hoogbouw toen architect W.P.C. Knuttel het ontwerp verzorgde voor de eerste torenflat aan de Rembrandtkade: acht verdiepingen hoog en gebouwd in 1958. Spoedig was het grondgebied van Deventer echter nagenoeg volgebouwd; ook flatwoningen hadden geen einde kunnen maken aan de nog steeds heersende woningnood.

Nadat het gebied van de wijk Keizerslanden was volgebouwd, vestigde de gemeente de aandacht op het gebied Borgele en Platvoet. In de periode 1966 tot 1970 werden er eerst in Borgele, en daarna op de Platvoet, volgens een strak stedenbouwkundig patroon diverse eengezinswoningen en portiekflats met vier etages gebouwd. Ook verrezen er zes torenflat van elf verdiepingen, vijf in Borgele en één in Platvoet. Op deze manier is de diversiteit van woningen in Borgele & Platvoet ontstaan.

(Borgele, bouw lifttoren Dreef anno 1969)

De liftkokers van de torenflats, ook cyclusflats genoemd, werden als eerste opgetrokken en gestort met behulp van glij bekisting. Dat was een doorlopend stort proces totdat de gewenste hoogte was bereikt. Op de nauwelijks droge beton van de eerste etage steeg de "werkvloer" mee omhoog en werd al de volgende etage in twee dagen gestort met snel drogende beton. Vervolgens werden de appartementen op een vergelijkbare manier gebouwd.

De woonkamers van de cyclusflats waren erg groot, omdat men ervan uitging dat de kinderen minder gemakkelijk op straat konden spelen en er dus veel speelruimte in huis nodig was. Dat bracht wel het nadeel mee dat de slaapkamers vrij klein waren. Het houden van huisdieren was absoluut verboden. Zelfs een kleine voliére op het balkon kon bij de woningbouwvereniging niet door de beugel.

Het wonen in een torenflat was voor veel mensen wel even wennen. Vandaar dat het bestuur van de toenmalige woningbouwbedrijf VtV, "gezien de veelvuldige klachten welke ons van verscheidene kanten bereiken", in oktober 1969 door middel van een circulaire een aantal punten onder de aandacht van de huurders in Borgele bracht. Zo werd de bewoners te verstaan gegeven geen kleden, matten en dergelijke buiten de balkonhekken uit te kloppen, maar dat alleen op het balkon te doen. Hier werd nog aan toegevoegd: "Hang geen nodeloze of langdurige 'versiering' van wasgoed, dekens, enz. op de balkons en zeker niet over de hekken en op de galerij".

Voor het drogen van de was had men in de gang een zogenoemde 'droogkast' aangebracht. Ook kregen de bewoners instructies over het juiste gebruik van de vuilstortkoker, terwijl onder het hoofdje Lift werd geschreven: "Kies rustig de stopknop en bespeel ze niet als een fluit. Maak geen wiegende of dansende bewegingen, de kooi kan dan door de vang gaan en wordt ontregeld. Gebruik alleen de rode nood-schakelaar in noodgevallen".

Een huurder herinnerde zich nog dat er in de beginjaren problemen waren met de liften. Door alle verhuizingen was die nogal eens overbelast, zodat je zomaar ergens onderweg kon blijven steken. Bovendien was de lift voor de oneven nummers kleiner dan die van de even nummers. Dat betekende bijvoorbeeld dat brancards er alleen rechtop in ronden staan, en dat mensen met grote meubels tijdens een verhuizing toch altijd de spullen een trap op of af moesten slepen. Na een paar jaar zijn er gelukkig betere lift gekomen.

Eind 2006 zijn een aantal cyclusflats gerenoveerd. Ze kampten met een sombere, weinig uitnodigende ingang, veroorzaakt door een containerberging en een zware luifel. Door deze berging elders ondergronds te realiseren, kwam de weg vrij voor een nieuwe, lichte en veiliger ingang naar de cyclusflats. Bovendien hebben de brievenbussen, tot dan toe gesitueerd op de galerijen, een plaats bij de entree gekregen. De nieuwe ingang zit niet meer aan de flat vast, waardoor het verbindingsstuk van lichte staalconstructie met veel glas nu tot de begane grond doorloopt. De vrijgekomen ruimte biedt plaats aan een klein tuintje.

(Borgele, bouw flat Havezatelaan 1960-1965)

(Borgele, bouw flat Havezatelaan 1960-1965)

(Bouw op Borgele ca 1965)

(Bouw op Borgele ca 1965)

(Borgele, bouw Beuegelskamp)

(Platvoet, bouw flat Achterberggaarde anno 1969)

(Platvoet, bouw flat Achterberggaarde anno 1969)

(Luchtfoto Platvoet anno 1970)

(Luchtfoto van Platvoet en anno 1980)

(Platvoet, de Platvoetflat aan de Nijhoffgaarde anno 1977)

(Uitzicht vanuit flat Dreef richting Havezatelaan ca jaren 70)

(Borgele, winkelcentrum aan de Dreef)

Borgele & Platvoet bevat zo'n 2721 woningen: hiervan is 38% koop, 59% huur-corporatie en 3% huur-overig. 45% van alle woningen zijn eengezinswoningen en de overige 55% zijn meergezinswoningen. Deze woningen bieden onderdak aan ruim 5300 mensen. Doordat gezinnen zijn gekrompen én meer woningen zijn gebouwd, is het inwonersaantal de afgelopen 10 jaar amper veranderd.

De winkelvoorzieningen in de wijk bevinden zich in Borgele. In Platvoet is wel sport- en fitnessschool Akdeniz gevestigd. Het enige jaren geleden vernieuwde winkelcentrum Borgele heeft een gunstige ligging en voldoende parkeerruimte. Het winkelcentrum heeft een PLUS en Dirk van den Broek supermarkt en een Kruidvat voor de reguliere boodschappen. Daarnaast zijn op het winkelcentrum gevestigd: Alphega apotheek, snackbar 't Bakhuus, pizzeria Mr. Pizza, Hair & Beauty Salon en Zorgcomfort Deventer. Aan de rand van de wijk, op de hoek Keizer Karellaan - Havezatelaan is de bouwmarkt Karwei gevestigd.

In de wijk zijn diverse sportverenigingen actief en kun je zwemmen in het Borgele bad. Richting de IJssel heeft Borgele & Platvoet ook nog een groot evenemententerrein, waar hoofdzakelijk het Deventer stadsfestival en de paaskermis plaats vinden.

De wijk is gezegend met veel groen, naast heel veel bomen heeft de wijk een klein parkje in het hart van Borgele. Daarnaast is het Nieuwe Plantsoen, landgoed Rande en het landelijke buitengebied van Diepenveen op loopafstand.

Het centrum van Deventer is snel te bereiken vanaf Borgele & Platvoet: met de fiets duurt het zo'n 10 minuten, en met de auto ongeveer 6 minuten om er te komen.

(Platvoet, uitzicht op Nijhoffgaarde anno 1970)

(Platvoet, uitzicht op Nijhoffgaarde anno 1970)

(Platvoet, hetzelfde uitzicht op 28 april 2025)

(Platvoet, hetzelfde uitzicht op 28 april 2025)

(Platvoet anno 2025, drone foto door Xander Balster)

De wijkvereniging Borgele werd opgericht in 1968 door een aantal inwoners van de nog jonge Deventer buurt “Borgele”. Daar de belangen van de aangrenzende buurt nagenoeg parallel liepen, werd in 1970 besloten om beide buurten te verenigen en samen te gaan onder de naam Borgele & Platvoet.

Omdat in die tijd de activiteiten, die werden georganiseerd in scholen werden gehouden, kwam men op het idee om een eigen “Home” te stichten. Met behulp van allerlei subsidies, fondsen en een opmerkelijke grote eigen bijdrage van de wijkbewoners zelf, werd in 1974 een onder architectuur ontworpen stenen buurthuis neergezet, dat als “de Schalm” werd gedoopt. Schalm is een ander woord voor schakel in een ketting en de naam Schalm werd gekozen als band tussen de twee wijken Borgele en Platvoet. De wijkvereniging met wijkcentrum “de Schalm” als centraal punt ontwikkelde zich snel door de jaren heen en groeide uit tot één van de grootste wijkverenigingen in Deventer met als pijler een professionele organisatie van meer dan 70 vrijwilligers. Dit wijkcentrum biedt een gezellige plek om bijeen te komen voor de bewoners van de wijk en organiseert daarnaast diverse leuke activiteiten voor uiteenlopende doelgroepen.

Ruim 55 jaar heeft de wijkvereniging een wijkkrantje gemaakt en verspreid in de wijk Borgele & Platvoet. Begonnen als een getypt en met de hand getekend blaadje, daarna als een gestencild wijkbulletin tot aan een mooie kleuren uitgave, kwam in 2023 door toenemende financiële en tekort aan bezorgers een einde aan de wijkkrant.

Voor meer informatie zie de website van Wijkcentrum De Schalm .

(Beeld kant Nijhoffgaarde anno 2025)

Het ‘Platte Voeten’ kunstwerk is uit gelakt staal vervaardigd in 2012 door siersmid Mendel Jonkers. Op een belangrijk kruispunt in de Deventer wijk Platvoet is naar aanleiding van een opknapbeurt van de openbare ruimte een constructie in twee delen geplaatst. Een deel stelt een ca vier meter hoge voet voor en het andere de afdruk daarvan. Er is ook een zitbank in verwerkt. Op beide delen stond in eerste aanleg de naam van de wijk.

Teen gebroken bij werk aan Platte Voeten

Uit de Stentor van 13 oktober 2012 - Geschreven door Jessica Heggers

Toen ontwerper Mendel Jonkers de grote teen van zijn rechtervoet brak, deed het vooral heel erg zeer. Later moest hij er ook wel om lachen. Jonkers brak de teen terwijl hij bezig was een staalstrip door te buigen waarmee hij werkte aan de markering ‘Platte Voeten’; twee stalen voeten van 4 meter hoog die zaterdag 13 oktober 2012 op de kruising van de Overstichtslaan met de Nijhoffgaarde onthuld zijn. De voeten moeten de twee delen van de wijk Platvoet weer met elkaar verbinden. Jonkers: ”Voeten, dat zijn er altijd twee die bij elkaar horen, net als deze wijken.”

Jonkers groeide op in de kunstsmederij van zijn vader Willem Jonkers III. Daar leerde hij spelenderwijs het ambacht van kunstsmid. Sinds vijftien jaar woont en werkt hij deels in Japan waar hij meubels van hout en metaal maakt. De voeten maakte hij in opdracht van de taakgroep Platvoet. Die besloot vorig jaar dat er een markering moest komen om de wijk weer een gezicht te geven. In de markering moest ook de historie van de wijk terugkomen. “Toen de vraag kwam, kreeg ik al snel dat beeld van die grote, stalen voeten. Mensen weten daardoor direct dat ze op de Platvoet zijn. Vanuit die gedachte ben ik verder gaan denken en schetsen.”

(Beeld kant Boutensgaarde anno 2012)

Jonkers vindt het prettig om in opdracht te werken. ”Ik luister goed naar wat de klant wil en werk dat in mijn eigen stijl uit.” Bij de Platte Voeten deed hij dat door alle elementen die de taakgroep benoemd had, mee te nemen in het ontwerp. Zo verwerkte hij de vorm van een ontkiemend zaadje en de gebogen staven van de oude spoorlijn. Aan de linkervoet worden als een soort reuze teennagels, bankjes gemonteerd van spoorbiels. Die verschillende elementen verwijzen naar de geschiedenis van de wijk: de volkstuintjes van vroeger, het spoor en de stopplaats waar mensen even op adem konden komen.

In de voeten zit 120 meter stripstaal, dat is 600 kilo per voet. Ieder exemplaar bestaat uit vijf losse tenen. “De teen zelf heb ik verbogen door koud te walsen en te persen en soms door met bruut geweld te vervormen. De bovenkant van de tenen is gesmeed, alleen zo’n teenkootje weegt al dertig kilo. Daarna is alles aan elkaar gelast en dan is het natuurlijk niet meer van zijn plaats te krijgen. Aan de installatie moet dan ook een kraanwagen te pas komen.”

 Borgele en Platvoet Wijkteam
 Wijkcentrum De Schalm
 Statistieken wijk Borgele en Platvoet

Bronnen: